?تاریخ عزاداری و عزای تاریخی?
?بخش اول?
?شهادت حسین بن علی(ع) جانی دوباره و هویتی تازه به تشیع بخشید. تشیع چنان با حادثه عاشورا عجین گشته است که امروزه قسمت اعظمی از بنیان و بنیادهای شیعی را، آموزه ها و مسایل مرتبط با عاشورا و حرکت امام حسین(ع) می سازد.
?? از این رو است که در نگاه شیعی، این نه فقط شیعیان، که همه عالم، گیاهان و بی جانان و حیوانات تا انسان ها، و نه امروز که از ابتدای آفرینش انسان، بر امام حسین(ع) گریسته اند و همه چیز با نام او پیوند خورده است.
✳️در این گفتار، تاریخ عزاداری آن حضرت را از جریان حضرت آدم(ع) تا شهادت ایشان، از دیدگاه روایات شیعی بازگو می کنیم.
❣امام صادق در روایتی می فرمایند:
گریه پیامبران، صدیقان، شهیدان و ملائکه آسمان بر حسین(ع)، طولانی شده است.(۱)
?هم چنین در کامل الزیارات و بحار الانوار روایتی آمده که می گوید:
هیچ پیامبری نبوده، مگر اینکه به زیارت کربلا آمده و در آن جا توقف کرده است.(۲)
از این رو در روایات شیعی، سابقه عزاداری بر امام حسین(ع) به حضرت آدم(ع) می رسد.
در روایتی وارد شده است که وقتی خداوند در خواست توبه آدم(ع) را پذیرفت، جبرئیل اسامی پنج تن آل عبا را به او تلقین کرد.
✨هنگامی که به نام سیدالشهدا رسید، گریه راه گلویش را بست. آدم علت آن را جویا شد و جبرئیل واقعه عاشورا را برای او شرح داد. در این هنگام، آدم و جبرئیل هردو گریه می کردند.(۳)
? در روایت دیگری آمده است که حضرت آدم هنگام عبور از کربلا یزید را لعن نموده است.(۴)
هنگامی که کشتی حضرت نوح نیز به کربلا رسید، به تلاطم افتاد. وقتی آن حضرت علت را پرسید، جبرئیل داستان کربلا را برای وی بازگو کرد.(۵)
✳️همین مسأله درباره ابراهیم، هنگامی که در صدد ذبح اسماعیل برآمده بود، روی می دهد و پس از شنیدن داستان عاشورا، اشک از چشمانش سرازیر می شود.(۶)
? برای اسماعیل نیز همین مسأله هنگام آب نیاشامیدن گوسفندانش در کربلا اتفاق می افتد.(۷)
نیز هنگامی که به موسی خطاب شد همه گناهکاران توبه کار را می بخشم، جز کشنده حسین(ع) را و آن گاه داستان کربلا بیان گردید، گریه کرد و از قاتلان حسین(ع) بیزاری جست.(۸)
?پیوست ها:
۱. بحار الانوار، علامه مجلسی، بیروت لبنان، دار احیاء التراث العریه، ج۴۵، ص ۲۰۸.
۲. کامل الزیارات، چ مرتضویه، ص ۶۷، بحارالانوار، ج۴۴، ص ۱۰۳.
۳. بحارالانوار، ج۴۴، ص۲۴۵، الخصائص الحسینیة، شیخ جعفر شوشتری، بیروت، دارالسرور، ص ۱۰۱.
۴. بحار الانوار، ج۴۴، ص ۲۴۲.
۵. همان، ص ۲۴۳.
۶. همان، ص ۲۲۷.
۷. همان، ص ۲۴۳.
۸. همان، ص ۲۴۴.
┄┄┅┅┅❅❁ ❁❅┅┅┅┄
?:
??????????
?
?
?
?تاریخ عزاداری و عزای تاریخی?
?بخش دوم?
✳️ در بخش قبل گفته شد که سابقه عزاداری برای امام حسین(ع) به حضرت آدم بر میگردد و روایاتی در این زمینه آورده شد.
? در در روایاتی دیگر،
?گریستن حضرت موسی وحضرت خضر(ع) در مجمع البحرین،(۱)
?حضرت زکریا در بیت المقدس(۲)
?و حضرت عیسی در کربلا(۳)
بر حضرت امام حسین(ع) ذکر شده است.
? نیز گریستن حضرت رسول الله(ص) پس از ولادت امام حسین(ع) (۴) یا هنگام رحلت شان(۵) و…،
?گریستن امیرمؤمنان هنگام عبور از کربلا(۶)
?و گریستن حضرت زهرا(س) (۷) میتوان اشاره کرد.
✴️خط سیر دنباله دار تاریخ عزاداری نزد شیعیان، از ابتدا تاهنگام شهادت امام حسین(ع) است.
? هم چنین علامه مجلسی در بحارالانوار از امام باقر(ع) روایت می کند که هنگام خروج امام حسین(ع) از مدینه به طرف مکه، بانوان بنی عبدالمطلب جمع شدند و بر آن حضرت گریه کردند.(۸)
?منابع:
۱. تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، قم، داراکتاب، ۱۴۰۴ ق، ج۲، ص ۳۸.
۲. الاحتجاج، طبرسی، مشهد، مرتضی، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص ۶۶۳.
۳. الامالی، شیخ صدوق، مجلس ۸۷، ذیل شماره۵.
۴. بحار الانوار، ج۴۳، ص ۲۴۹؛ مسند احمد بن حنبل، ج۶، ص ۲۴۰.
۵. مثیر الحزان، ابن نماحلی، قم، موءسسه الامام المهدی، ج۳، ۱۴۰۶ق، ص۲۲.
۶. الامالی، صدوق، ص ۳۶۵، مجلس ۸۷.
۷. بحار الانوار، ج۵۴،ص ۲۲۵.
۸. همان، ص ۸۸-۸۹.
┄┄┅┅┅❅❁ ❁❅┅┅┅┄
??????????
?
?
?
?تاریخ عزاداری و عزای تاریخی?
?بخش سوم?
✳️ در بخش‌های قبل گفته شد سابقه عزاداری سیّدالشهدا به قبل از واقعه کربلا و در زمان پیامبران و حتی حضرت آدم برمیگردد و در این رابطه مواردی ذکر شد در این جا و بخش‌های بعدی، سیر تاریخی عزاداری امام حسین را پس از شهادت آن حضرت به اختصار بررسی می کنیم.
? با شهادت حسین بن علی(ع)، شوکی عاطفی در میان مردم، به ویژه حلقه پیروان و دوست داران اهل بیت و شیعیان آن حضرت پدید آورد.
✴️ همچنین عظمت شخصیت حسین بن علی(ع) و یارانش و پستی عمل جنایت کاران در چگونگی امام(ع)، بر ابعاد این مسأله می افزود.
? عزاداری از همان لحظه های نخستین پس از شهادت امام حسین(ع)، افزون بر بار عاطفی نیرومندی که داشت، با ویژگی های سیاسی و اجتماعی نیز همراه بود.
⚠️البته ذکر این نکته نیز خالی از فایده نیست که حتی دشمنان و قاتلان امام(ع) چون عمر سعد،(۱) لشکر کوفیان(۲)، و اهل شام(۳)، نیز بر مظلومیت و فداکاری جانبازانه امام حسین(ع) گریسته اند.
?تاریخ عزاداری شیعه پس از عاشورا، از اولین لحظه های شهادت امام حسین(ع) شروع می شود، هنگامی که ذوالجناح با زین واژگون و یال غرقه به خون از مقتل بازگشت.(۴)
? پس از آن نیز در مواردی متعدد، حضرت زینب، زنان حرم امام(ع) و نیز دیگران به عزاداری پرداختند؛
مواردی چون :
▪️ عزاداری اهل بیت هنگام چپاول و آتش زدن خیمه ها(۵)
▪️ و وقت عبور از میان شهدا،(۶)
▪️ عزاداری زنان بنی اسد هنگام رفتن شهدا،(۷)
▪️عزاداری اهل بیت در شام،(۸)
▪️عزاداری اهل بیت و اهل مدینه در هنگام ورود به مدینه (۹)
▪️و عزاداری ام البنین در بقیع.(۱۰)
?منابع:
۱. تاریخ طبری، ج۵، ص ۴۵۲، مقتل الحسین، ابی مخنف، ترجمع علی کرمی، قم، دارالکتاب، ج۱، ص ۳۸۴.
۲. بحار الانوار، ج۴۵، صص۵۹.
۳. همان، ج ۴۵، ص ۱۷۵.
۴. همان، ج۴۵، ص ۵۲.
۵. همان، ص ۵۸.
۶. مقتل الحسین، خوارزمی، تحقیق، شیخ محمد سماوی، قم، دارانوار الهدی، ج۲، ص ۴۴-۴۵.
۷. ارشاد، مفید، ج۲، ص ۱۱۳-۱۱۴، ینابیع المودة لذوی القربی، قندوزی حنفی، قم، مکتبة المحمّدی، ج۱،ص ۳۵۰.
۸. لهوف، سید ابن طاووس، برگردان، میرابوطالبی، قم، دلیل، چ۱، ۱۳۷۹ش، ص ۱۹۲.
۹. همان، ص ۱۹۸.
۱۰. مقاتل الطالبین، ابولافرج اصفهانی، تحقیق، سید احمد صفر، قم، شریف رضی، چ۱، ۱۴۱۴ق، ص۸۵.
┄┄┅┅┅❅❁ ❁❅┅┅┅┄
آخرین نظرات