🔰 چرا خدا شیطان را آفریده است؟
✍️ پاسخ:
✅ شیطان یکی از مخلوقات الهی است که دارای قوه اختیار است و می تواند مسیر خویش را انتخاب کند. و دلیل مهمی که می تواند نشان دهد، اصل ذات شیطان خباثت و پلیدی نبوده، این است که او سالیان سال، به گونه ای رفتار کرد که همنشین ملائک بوده است. پس آنچه خدا خلق کرد، ذاتا موجودی پلید نبود. بلکه موجودی بود که می توانست به اراده خود، خوب یا بد باشد. که او راه پلیدی و تمرد از دستورات الهی را برگزید.
🔰اما اگر پرسیده شود که چرا خدا موجودی آفریده که دارای اراده است، جواب این نیز روشن است. اصل وجود اراده، سکوی پرش به کمالات است. موجودی که بدون اراده به سمت خوبی ها می رود، هرگز به کرامت و شرافتی که موجود دیگر با اراده خود خوبی را انتخاب کرده، نمی رسد. با این بیان روشن می شود که اصل خلقت چنین موجوداتی، دارای حسن و نیکی است و هر بدی و زشتی ای که در آنها دیده می شود، امری عارضی و تبعی است.
🔰ولی درک کامل تر از زیبایی خلقت شیطان زمانی حاصل می شود که تاثیر او در کمالات انسانی را ببینیم. مزاحمت ها و مشکل تراشی های شیطان بر سر راه انسان مانند این است که ورزشکاری برای تقویت بازوهای خود به آنها وزنه بسته و سپس با تکان دادن آنها، سبب قوت بازوان خویش شود. قطعا بدون وزنه راحت تر می توان دست را حرکت داد اما بدون وزنه بازوان تقویت نمی شوند.
🔰البته عده ای در این نوع نگاه آنچنان افراط کرده اند که شیطان را سگ دربارن حریم الهی خوانده اند که اجازه ندهد هر بی سر و پایی به درگاه الهی وارد شود. و در این کار شیطان را بنده بزرگ خدا دانسته اند. در حالی که طبق ظاهر آیات قرآن، سرکشی و تمرد شیطان در مقابل خدای متعال بسیار واضح است. که به عنوان نمونه به بخشی از آیات سوره حجر اشاره می کنیم:
🔰«قَالَ يَإِبْلِيسُ مَا لَكَ أَلَّا تَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ * قالَ لَمْ أَكُنْ لِأَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ * قَالَ فَاخْرُجْ مِنهْا فَإِنَّكَ رَجِيمٌ * وَ إِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلىَ يَوْمِ الدِّينِ[حجر/۳۲-۳۵] (خداوند) فرمود: «اى ابليس! چرا با سجده كنندگان نيستى؟!» گفت: «من هرگز براى بشرى كه او را از گل خشكيدهاى كه از گل بدبويى گرفته شده است آفريدهاى، سجده نخواهم كرد!» فرمود: «از صف آنها [فرشتگان] بيرون رو، كه راندهشدهاى (از درگاه ما!). و لعنت (و دورى از رحمت حق) تا روز قيامت بر تو خواهد بود!»
🔰پس باید توجه کرد که اگر چه شیطان در نظام احسن الهی، جایگاه لازمی دارد. و در نگاه کلان وجود او نیکوست، اما در نگاه جزئی، شکی در بدی و خباثت او نیست. همان گونه که مستراح در منزل لازم و مفید است. اما نمی توان مستراح را مکانی خوب جهت خواب و مطالعه و … دانست.
♨️سوال:
🔰آیا پیامبر(صلی الله علیه واله و سلم) حقالناس را هم شفاعت میکند؟
✅طبق جست و جویی که در آیات و روایات داشتیم در این خصوص به مطلبی که به صورت قطعی بخواهیم به آن استناد کنیم دست نیافتیم و اصل وساطت و شفاعت اهل بیت علیهم السلام در مورد حق الناس در روز قیامت گرچه عقلا محال نیست. اما عملا باید ببینیم که چگونه می تواند موثر باشد؛ زیرا در شفاعتی که مربوط به حق الله است چون حق ضایع شده مستقیما با خداوند متعال در ارتباط است و اهل بیت محبوب خداوند متعال هستند وساطت آنها می تواند موثر باشد.
اما درباره حق الناس، موضوع متفاوت است مگر اینکه بگوییم اهل بیت با صرف پادرمیانی و شفاعت مشکل را حل نمی کنند بلکه به اذن خدا درخواست و حاجت کسی که حق وی ضایع شده را برآورده می سازند و به گونه ای او را راضی می کنند.
🌹ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که در برخی دعاها نیز آمده که ما از خود خداوند متعال می خواهیم که اگر حق الناسی بر گردن ماست خداوند متعال با عنایت خود، آن شخص را از ما راضی بگرداند.
بطور مثال، از دعای روز دوشنبه («وَ أَسْأَلُکَ فِی مَظَالِمِ عِبَادِکَ عِنْدِی فَأَیُّمَا عَبْدٍ مِنْ عَبِیدِکَ أَوْ أَمَةٍ مِنْ إِمَائِکَ کَانَتْ لَهُ قِبَلِی مَظْلِمَةٌ ظَلَمْتُهَا إِیَّاهُ فِی نَفْسِهِ…) امکان پادرمیانی خدا و راضی نمودن شخصی که حق وی ضایع شده استفاده می شود زیرا دعا نسبت به امر محال صورت نمی گیرد و اگر چنین دعایی صورت گرفته دلالت بر امکان چنین کاری دارد.
🗓 و معاملۀ خدا با مؤمنین و اهل کفر و فسق در دنیا،
مثل کسى است که دو بنده داشته باشد که یکى را نهایت محبت و دوستى داشته باشد،
و دیگرى در نظر او خوار و پست باشد.
پس اوّلى را از لهو و لعب منع مىکند، و او را در مکتب محبوس مىسازد تا علم و ادب بیاموزد؛ و او را در هنگام مرض، دواهاى ناگوار مىخوراند، و طعامهاى لذیذ را از او باز مىگیرد. ولى دومى را به حال خود وا مىگذارد تا هرچه دلخواه او است، چنان کند؛ و شب و روز خود را به بازى صرف کند. پس اگر این بنده چنین داند که مولاى او، او را دوستتر دارد، بسى نادان و احمق خواهد بود. و از این سبب بود که اَکابر (بزرگان) دین، هروقت که دنیا به ایشان رو مىکرد، محزون مىگشتند و مىگفتند: نمىدانیم چه گناهى از ما سر زده! …
📚 معراجالسعادة، ص۶۴۰
♨️سوال:
🔰چرا انسان بعد از مرگ باید حتما در خاک دفن بشود؟
✅در ابتدا باید اشاره شود: اولا: در میان همه ادیان و ملل دنیا مراسم های خاصی در باره اموات شان مطرح است. ثانیا: در اسلام مومن در حیات و ممات اش احترام دارد و این گونه مراسم نوعی احترام به بدن مومن است که او را با پاکی و طهارت و در جامه سفید و پاکیزه در جای مناسب به خاک می سپارد و آداب دینی خاصی را با انجام داده و عقاید ایمانی را برای آخرین بار به او یاد آوری می کند.
علاوه بر اين امور ممکن است در باره این آموزه های دینی در باب اموات اسرار و حکمت های بسیاری نهفته باشد؛ ولی در این جا به نمونه های که در روایات آمده اشاره می شود:
الف) در باره فلسفه غسل دادن میت در روایتی آمده که چون به هنگام مرگ نطفه ی که انسان از آن خلق شده از بدن او خارج می شود؛ لذا واجب است او را غسل دهند.(۱) و در روایتی دیگر آمده که چون میت بعد از مرگ فرشته را ملاقات می کند؛ باید پاک و طاهر باشد.(۲) و روایات دیگر نیز در این باره نقل شده که تفصیل آن را در منبع ذیل ملاحظه فرمایید.(۳)
ب) در باره فلسفه تکفین از امام صادق (ع) پرسیده شد؟ حضرت فرمود: اموات را کفن کنید و سعی نمایید کفن خوب باشد؛ زیرا کفن زینت میت است.(۴) و در روایت دیگر آمده اموات را کفن نماید و کفن را خوب نمایید. زیرا اموات به کفنشان مباهات می کنند.(۵) چه این که کفن مایه ستر پیکر میت و نوعی احترام اوست و در قیامت ممکن است با همین کفن ها شان محشور شوند.
ج) اسلام به خاطر احترامی که به شخصیت انسان می گذارد برای جسد مرده وی نیز احکام ویژه ای قائل شده است که نشان از نگاه انسانی به شخصیت وی دارد، این که باید او را دفن کرد.
گذشته از نکته بهداشتی آن و در دسترس نبودن حیوانات دیگر، شاید از نظر عاطفی نیز چنین کاری لازم است که وابستگان میت جایی داشته باشند که در موقع دلتنگی به آن جا بروند و با مردگان خود تماس روحی داشته باشند.
هر چند ما با فلسفه بسیاری از احکام آشنایی کامل نداریم.(۶)
پی نوشت ها:
۱. صدوق، علل الشرایع، نشر دار الحجه، ۱۴۱۶ ق، بیروت، ج۱، ص ۳۴۸.
۲. همان.
۳. همان.
۴. همان، ص ۳۵۰.
۵. همان.
۶. محمد شجاعی، معاد، نشر سهامی انتشار، تهران ۱۳۶۲ ش، ج۱، ص۲۵۶.
آخرین نظرات