نهضت عاشورا و هدایت انسان معاصر
انسان و تکامل
1ـ آفرینش انسان و ترکیب وجودی او به گونه ای است که استعداد ترقی و تعالی در هر زمینه در نهاد وی بسان نعمتی پر بها به ودیعت نهاده شده است و می تواند از راه ها و شیوه های گوناگون ابعاد وجودی خویش را گسترش و تکامل بخشد و به تعالی دست یابد. به عبارت دیگر: انسان با توجه به زمینه ها و استعدادهای خویش رو به سوی کمال مطلق دارد و همواره در صدد صعود به مدارج عالی انسانی است. زیرا میل به کمال مطلق و نیل به آن فطری هر انسانی است.
برای نیل به این مقصود انسانها راههایی را در پیش می گیرند و شیوه هایی را اتخاذ می کنند تا سیر خود را به سوی هدف و صعود به قله های کمال، آسان تر گرداند.
مشاهده سیر تکامل دیگران و نظاره صعود آنها به قلّه های کمال، انسان را به این اندیشه وامی دارد که چه نیکوست او نیز همانند او راه مورد نظر را به پیماید و در مسیر رشد و کمال گام بردارد.
روش الگویی مؤثرترین روش تربیت
2. یکی از مهمترین و مؤثرترین روشهای تربیت، روش مبتنی بر الگوسازی و اسوه سازی است الگوهایی که از متن جامعه برخاسته و به طور طبیعی نظر همگان را به خود جلب می کنند و افکار و احساسات و رفتار و زندگی را تحت تأثیر قرار می دهند. زیرا عملی ترین و پیروزمندانه ترین وسیله تربیت، تربیت با یک نمونه عینی و سرمشق زنده عملی است و لذا اسوه و الگو به انسانها عرضه می شود تا بتوانند صفاتی همانند صفات او را در خود تحقق بخشند و صبغه ای چون صبغه نمونه عینی را در خود بیابند.
نقش الگوها و اهمیت آن در کوششهای تربیتی
3. الگوها از جهات گوناگون در زندگی انسانها نقش ایفا کرده که با توجه به آن نقش، اهمیت و ضرورت آن تبیین می شود. نقشهایی که الگوها دارند عبارت است از:
الف: نقش الگوها در راهیابی و شناخت مسیرهای رشد و تکامل
ما برای ساختن انسان صالح و در نتیجه جامعه صالح نیازمند اسوه ای هستیم تا راه صلاح و فلاح را به طور عینی در زندگی او بیابیم و در نتیجه با شناخت راه، خود در آن مسیر گام برداریم.
ب: نقش الگوها در کمبودها و آگاهی از نارسایی ها و نواقص
انسانی که در مسیر تکامل، حرکتش را آغاز کرده و به سمت موفقیت پیش می رود برای اینکه بداند در مسیر رشد و تکامل در چه موقعیتی قرار دارد؟ و آیا پیشرفتی داشته است یا خیر؟ و آیا سرمایه ها را درست بکار انداخته و یا دچار خسارت شده به میزانی احتیاج دارد تا در پرتو آن خوب و بد رفتار و رسائی و نارسائی اندیشه ها را بسنجد و بازیابد. الگوها میزانهای سنجش صفات پاک و پلید انسانها هستند و اگر در امر تربیت و پرورش الگوها به عنوان میزان به کار گرفته نشوند. انسانها در زندگی عقلی و عملی خویش دچار سردرگمی خواهند شد.
ج: نقش الگوها به سان عامل تحرک
هنگامیکه انسان از همه استعدادها و توانایی های خود غافل باشد و از هرگونه تحرک و تلاش بازمانده باشد نمایش الگو یکی از عالیترین عواملی است که در او حرکت ایجاد و نیروهای نهفته او را بیدار می کنند و قوّه های خام و آرمیده درون او رابه فعلیت می آورند الگوها امید به پیروزی و رشد را در انسان احیاء نموده و زوایای یأس و نومیدی را می زدایند و از انسانهای منجمد و ساکن عناصری پویا و فعّال می سازند.
د: نقش الگوها در پیشگیری از انحرافات و مبارزه علیه فساد و لغزشهای اخلاقی
یکی از مناسب ترین و پرثمرترین راه مبارزه با انحرافات و کاهش آلودگیهای اجتماعی و افزایش محبتها و صداقتها و پاکی های اخلاقی و منش انسانی نمایش الگوهای صالح و مدلهای انسان کامل است. انسانی که در اجتماع خود از یک طرف شاهد عناصر پلید و ذلت و زشتی و زبونی اوست و از طرفی نظاره گر عناصر پاک و عزت و محبوبیت آنهاست سعی می کند عشق پاکان را به دل گیرد و آنها را الگوی رفتار خود قرار دهد و در نتیجه به صلاح و عزت و محبوبیت نائل شود و از پلیدی ها دوری گزیند.
خلاصه الگوها میزان سنجش صفات پاک و پلید انسانها هستند که در ارزیابی و اندازه گیری و بازبینی اخلاق و فضائل انسانی به کار گرفته می شوند. زیرا الگوهای انسانی افرادی هستند که مسیر کمال را تا حدودی که شایستگی الگو بودن را دارد پیموده و مراحلی از کمال را پشت سر نهاده و برازنده صفات نیکو شده است و انسانی که سالک کوی کمال است به لحاظ انگیزه های درونی و بیرونی پای در مسیر او نهاده و همچون او به سوی کمال رهسپار می گردد.
آخرین نظرات